Her şeyin eskisi güzel derler, bu görseller de adeta bunu kanıtlar nitelikte. Şehirlerimizin bir beton yığınına dönüşmeden önce hem mimari hem de çevreye saygı açısından ne kadar muhteşem görüntülere sahip olduklarını anlatan bu fotoğraflar ve resimler, hem eskiyi yâd etmek hem de neleri kaybettiğimizi görmek açısından güzel bir fırsat.
1. 1890’larda yeşilliklerle kaplı bir Kağıthane…
Önceden bir köy olan Kağıthane, Osmanlı dönemiyle beraber biraz daha gelişmiştir. Şuan bile ayakta olan ahşap evler, Kağıthane’nin tarihsel yapısını korumaktadır.
2. Fetihten sonra sur dışında kurulan ilk yerleşim yeri olan Eyüp’ün 1900’lerdeki görünümü…
Türklerin sur dışında kurduğu ilk yerleşim merkezi olan Eyüp’te başta Eyüp Sultan Camii olmak üzere Osmanlı döneminden kalma çok sayıda tarihi eser mevcut.
3. İstanbul’un en eski sanayi bölgesi Tophane’de bir pazar
İstanbul Türkler tarafından fethedilmeden önce, Tophane semtinin Galata’nın Ceneviz surlarının hemen dışındaki, oturulmayan kırlık ve bahçelik bir bölge olduğu ifade edilmektedir.
4. Yaşayan tarih Ayasofya (1847)
15 yüzyıldır tarihe karşı dimdik ayakta duran bu yapının adı “Kutsal bilgelik” anlamına gelen “Aya Sophos” kelimelerinden gelir.
5. 1698 yılında Halep ve bir deve kervanı
Günümüzde bir hayli karışık olan Halep, kısa bir süre Osmanlı Devleti himayesinde de kalmıştır.
6. Osmanlı döneminde İzmir (1698)
2016 rakamlarına göre 4.168.415 nüfusa sahip İzmir, Osmanlı döneminde Doğu Akdeniz’in ticaret kavşağıydı.
7. İstanbul’un Haliç’ten görünümü (1865)
Golden Horn olarak da bilinen Haliç’in bu ismini, Megaralılar kralları Byzas’ın annesi için vermişlerdir.
8. İstanbul Boğazı (1890)
İstanbul Boğazının (Bosporos) ismi de Yunanca “İnek Geçidi” anlamına gelmektedir.
9. İstanbul’da bir sokak ve karpuz yiyen çocuklar (1890)
1900’lere yaklaşırken İstanbul; çoğu mahallesi ahşap evlerle bezeli, dışarıdan çocukların eksik olmadığı bir kentti.
10. 1890’larda Tarihi yarımada…
Tarihi yarımada, İstanbul şehrinin ilk kurulduğu ve geliştiği bölgeye verilen isimdir.
11. İzmir Açıkları (1850’ler)
Tarihi boyunca yangın ve veba salgınları ile savaşan İzmir, 15 Mayıs 1919’da Yunanlılar tarafından işgal edilmiş, 9 Eylül 1922’de ise özgürlüğüne kavuşmuştur.
12. 19. Yüzyılda Bursa
Türkiye’nin en yaşanabilir iller sıralamasında zirvede olan Bursa, Osmanlı döneminin de ilk başkentlerinden biridir.
13. Kudüs, Filistin (1799)
1500’lü yıllarda Mercidabık savaşı ile kazanılan Filistin, 400 yılı aşkın bir süre Osmanlı hakimiyetinde kaldı. Osmanlı, Kudüs’e zarar gelmemesi için şehri tamamen boşaltarak son savaşını şehir dışında verdi.
14. Filmlerden fırlamışçasına bir manzara. Lübnan, Trablusşam (1800’ler)
Filistin ile benzer yıllarda Osmanlı Hakimiyetine giren Trablus şehri, Osmanlı’da iki tane Trablus isimli şehir olduğu için Trablusşam ismini aldı.
15. Osmanlı dönemi Selanik (1911)
Selanik, Osmanlı için her zaman farklı bir yerdeydi. 1400’lü yılların sonunda Venedik tarafından sefalete sürüklenen halk, Osmanlı Devleti himayesine girdikten sonra Osmanlı tarafından imtiyazlı bir statüye konulmuştu. Ayrıca Atatürk’ün doğum yeri olduğu için kalbimizde yeri de bir başka.
16. Kudüs’te bir Hristiyan evi (1874)
Kudüs; Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam’a uzun yıllar boyunca hizmet etmiştir. Cami, Sinagog ve Kiliselerle dolu olan Kudüs, bu üç din açısından da kutsal sayılmaktadır.
17. Tunus (1843)
300 seneyi aşkın bir süre Osmanlı’ya hizmet eden Tunus Eyaleti, 1881’de Fransızlar tarafından işgal edilmişti.
18. Bir Osmanlı kervansarayı (1782)
Kervansaraylar, Osmanlı’da ticaret yolları üzerine kurulan konaklama yerleridir ve ilk defa Selçuklu hanları tarafından Orta Asya’da yaptırılmıştır.
19. Erzurum (1896)
Uzun bir süre Osmanlı himayesinde kalan Erzurum’da birçok isyan da çıktı. Abaza Mehmed Paşa Ayaklanması da bunlardan biridir. Birçok yeniçeri ve masum halkın öldürülmesine yol açan bu ayaklanmanın sonunda Abaza Mehmed Paşa, IV. Murat tarafından affedilmişti.
20. 1903, Kırkkilise (Kırklareli)
14. Yüzyılda Osmanlı tarafından fethedilen Kırklareli (Eski adıyla Kırkkilise), uzunca bir süre barış içinde yaşadıktan sonra Balkan Savaşı ve 1. Dünya Savaşı sırasında birçok zulme maruz kalmış, 10 Kasım 1922’de nihai özgürlüğüne kavuşmuştur.
21. İskenderun (1790)
İskenderun, Osmanlı döneminde Doğu Akdeniz ticaretinde önemli bir liman görevi görmüştür.
22. Cuma selamlığı, Yıldız Camii (1890’lar)
Yıldız Camii, II. Abdulhamid tarafından 1885-1886 yılları arasında yaptırılmıştır. Osmanlı mimarisinin en tipik örneklerinden bir tanesidir ve mimarı Sarkis Balyan’dır.
Fotoğraf Arşivi : @OttomanArchive