Köpekler, fil ‘ler ve atlar için ‘’hisli hayvan’’ denilir. Oysa tüm hayvanlar hislidir. Bilmez insan. 1994 yılında gerçekleşmiş, insanlığımızı sorgulatan, acıklı bir özgürlük hikayesidir bu. Bir filin sirklerde geçen yirmi yıllık esaretinden sonra, özgürlüğe koşmasının hikayesi..
Tyke ’nin Afrika ’da normal bir hayatı vardı. Büyüyecek, kalabalık sürüsünün önemli bir parçası olacaktı.
Ancak Tyke şansızdı. Henüz çok küçük yaştayken bir tuzağa düşürülerek, ailesinden ve Afrika’dan koparıldı. Sirklerde gösteri yapması için eğitilmeye başlandı.
Tyke özgürlüğüne düşkün ve mutsuzdu. Kolay söz dinlemediği için sıkça işkenceye maruz kalıyordu.
Tyke, adı sık sık hayvanlara işkence örnekleriyle geçen Hawthorn sirkindeydi. 1988’de ABD Tarım Bakanlığı belgelerine göre Tyke, insanların gözü önünde dövüldü. Dövülmemek için çığlıklar atıyor ve yere çöküyordu.
Tyke daha fazla dayanamadı. 1993 yılı nisan ayında bir sirk performansı sırasında kaçmaya çalıştı. Başaramadı. Temmuz’da yine kaçmaya çalıştı; ancak yine başaramadı. Tüm bunlara rağmen emekli edilmedi.
20 Ağustos 1994 günü Honolulu şehri bir sirk gösterisi izliyordu. Sirkte 20 yaşında bir fil vardı, adı Tyke’tı.
Tyke daha fazla tahammül edemedi. 20 senedir sirkteydi. İşkenceden yorulmuştu. Artık esaret ve acıya dayanamıyordu. Öfkelenen Tyke, izleyicilerin gözü önünde birden hırçınlaştı.
Tekrardan dövülmeye başlansa da, artık onun öfkesini dindirecek bir sopa yoktu. Tyke önce terbiyecisini öldürdü, daha sonra onu durdurmak isteyen bakıcısını yaralayarak; sokağa çıkmayı başardı.
Nereye gideceğini bilmeden sokaklarda koştu. İlk kez özgürdü ama korkuyordu. Karşısına çıkan arabaları ezdi, onu durdurmak isteyen insanlara saldırdı.
Özgürlüğünü kazanmanın bedeli büyüktü. Polis geldi ve tüfeklerle ateş etmeye başladılar. Tyke’yi durdurmak için onu tam 86 defa vurdular.
Esareti hiçbir zaman kabul etmeyen Tyke’nin, ölmeden önce gözlerindeki ifade herkesin içini acıtmıştı.
Tyke, binbir işkenceyle eğitilen, sirklerde kahkalar atıp izlediğimiz hayvanların duyguları olduğunu bütün dünyaya göstermişti. Hawthorn Şirketine yüzlerce dava açıldı. 1994’te federal hükümet Hawthorn’un sahibi John Cueno Jr.’ın sirkindeki 16 file el koydu. Fil Tyke’ın gösterdiği direniş toplumsal değişmelere neden oldu. Fil Tyke bir tarih yazmıştı. İnsanlar Tyke’yi hiçbir zaman suçlamadılar, suçlayamazlardı da…
0 Comments