Tarihin derinliklerine indiğimizde, karşımıza özgürlükçü, belki de Voltaire’in asiliğinde bir kadın çıkıyor; Hypatia. Özgür düşüncelerin sahibi çoğu insan gibi o da cezasız kalmadı ne yazık ki.
O, düşünce ve aydınlanma savaşçısıdır. 45 yıllık ömründe, kendini bilime adamıştır. Yobazların söndürdüğü bir ışıktır Hypatia. Ardında bıraktığı ilklerle birlikte tarihin en güçlü kadınlarından birisidir.
Günümüzde bile kadınların toplumdaki yerleri sorgulanırken, MS 400 yıllarında İskenderiye’de yaşayan Yunan Filozof, matematikçi ve Astronom.
“Düşünme hakkınızı saklı tutun, yanlış düşünmek bile hiç düşünmemekten iyidir.” Hypatia
Ünlü matematikçi Theon’un kızından tarihte bilinen ilk kadın matematikçiye…
Yaşadığı dönem içerisinde babası veya eşi tarafınca desteklenmediği durumlarda eğitim alması yasak olan Hypatia, kendini babası sayesinde çok büyük ölçüde geliştirmişti. Hypatia, İskenderiye’deki Museion’da felsefe, matematik ve astronomi dersleri vermiştir. Çok başarılı bir eleştirmen ve yorumcudur. Astronomik tablolar üzerine yorumları bulunur. Platon ve Aristotales’in tanıtılmasında ise dersleri etkili olur.
Herkesin, kendi dinini daha iyi anlayacağını savundu.
Özgürlüğü savunan ilk kadındı.
Verdiği dersleri tüm dünyadan insanlar dinlemeye geliyordu. Din konusunda uyuşmadığı hatta hristiyanlığa karşı bir kini bile olsa, Hristiyanlara bile ders veriyordu. Son derece aydın bir insandı. Onların dinini asla sorgulamıyordu.
Bilimi dışında güzelliğiyle de ünlüydü fakat tüm ilgilere rağmen hayatını bakire olarak sürdürdü.
Ortaçağ’ın yaşandığı dönemde bir ışıktı…
Sorguluyor, araştırıyordu. Şiir, matematik, astronomi, geometri, felsefe alanlarında oldukça başarılıydı. Dini; bilim ve felsefeydi. Hypatia müzik ve sporla da ilgileniyordu.
Genel eğitim seviyesinin çok düşük olduğu ortaçağ döneminde, Hypatia parıldayan bir yıldız gibiydi. Doğayı matematik ve fizikle, deneylerle anlamaya çalıştı. Dönemine göre çok aydın bir kadındı. Matematik ve astronomi üzerine kitaplar yazdı. Kitaplarından biri ise “Astronomik Kanun” kitabıdır.
İleri ve açık görüşlüğü yobazlar tarafınca tepkilere sebep oldu…
Genç Başrahip Cyril, Hypatia’nın saygınlığını kıskandı ve cemaati örgütlemeye başladı. Önceleri İskenderiye’li yahudileri öldürttü.
Sonra ise sıra Hypatia’a geldi…
Hypatia’nın karabüyülerle uğraşan bir cadı olduğu dedikoduları yaymaya başladı Cyril. Halk ayaklandırıldı.
Hypatia’yı sokakta yakalayan yobazlar, O’nu kiliseye götürdüler ve vücudunu istiridyelerle parçaladılar, sokaklarda sürüklediler. Vücudundan kalanları ve kütüphanesini yaktılar…
Ölümünden sonra karanlık çağa girildi.
Voltaire bir yazısında bu olaydan “Papaz tıraşlı köpeklerin işlediği hayvanca bir cinayet” diye söz etti. O’nun ölümü Pagan Felsefe’nin sonu anlamına gelir.
De Lisle bir şiirinde Hypatia’dan şöyle bahsediyor:
“Platon’un ruhu, Afrodit’in bedeni ebediyyen Hellas’ın güzel gözlerine çekildi.”
BONUS 1: Hypatia hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler için kitap önerimiz: Maria Dzielska – Hypatia
Kitaptan bir alıntı;
“Güzel, bilge ve erdemli Hypatia, şaşırtıcı birtakım nitelikler sergilemektedir; köktendinci hristiyanlara karşı korkunç bir kin besler. Hypatia’nın kişiliğine Neo Platoncu hoşgörüden çok Voltaire’e yakışan bir dikbaşlılık hakimdir… Hypatia, keşişlerden “yobazlar, çölün yabani hayvanları, bağnaz entrikacılar; efendimiz dediklerini efendimiz dedikleri kişinin adına yeri ve göğü komplolarla doldurarak, onu kendilerinden iki kat daha fazla cehennem evladı haline getirenler” diye söz eder.”
BONUS 2: Hypatia’nın hayatını konu alan bir film: Agora
Yakılan kütüphanesi ile ilgili listemize şuradan ulaşabilirsiniz.
Hypatia ve Theon olmasaydı; Ptolomy, Euclid ve diğer Yunanlı matematikçilerin eserleri günümüze asla ulaşamayacaktı. Canice katledilen bu kadınla birlikte tarihin en önemli kütüphanesi de yokedildi. Yaşanılan bu olaylar ilerlememize büyük engel oldu.
Yararlanılan Kaynaklar: 1. 2. 3.
0 Comments